Środa Popielcowa, zwana także Popielcem, to pierwszy dzień Wielkiego Postu w Kościele katolickim i protestanckim. W tym dniu wierni otrzymują na czole znak krzyża z popiołu, symbolizujący pokutę i skruchę za grzechy.
Tradycja znaku popiołu wywodzi się z Biblii, gdzie w kilku miejscach wspominane jest posypywanie się popiołem jako wyraz żalu i pokuty, np. w Księdze Jonasza (3, 6) czy w Księdze Hioba (42, 6).
Środa Popielcowa jest dniem postnym, czyli dniem, w którym katolicy i niektórzy protestanci powstrzymują się od spożywania mięsa i ograniczają ilość spożywanych posiłków. W czasie Wielkiego Postu, który trwa 40 dni, wierni skupiają się na modlitwie, wyrzeczeniach i dobrej pracy dla innych, aby lepiej przygotować się na święta Wielkanocne, które obchodzone są ku pamięci zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.